Joomla Monster Education Template

INTEGRACJA SENSORYCZNA W TEORII I PRAKTYCE


Przeczytaj również:

Czy Twoje dziecko może mieć zaburzenia SI

DIAGNOZA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

KONSULTACJA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

Czym jest PROCES INTEGRACJI SENSORYCZNEJ?

Integracja sensoryczna jest to proces neurologiczny, w którym mózg odbiera pochodzące ze wszystkich zmysłów informacje, rozpoznaje je, interpretuje, segreguje oraz łączy ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami, w celu wykorzystania ich do wytworzenia adekwatnej reakcji organizmu, uwzględniającej zmieniające się warunki otoczenia. Inaczej, jest to taka organizacja wrażeń, by mogły zostać właściwie użyte do celowego, efektywnego działania.

W dużym uproszczeniu dzieje się to tak:

Wrażenia sensoryczne odbierane są przez narządy zmysłów i przekazywane do mózgu. Tam następuje ich przegląd, segregacja, i integracja ze zdobytymi wcześniej i zapisanymi doświadczeniami. Na kolejnym etapie mózg tworzy tzw. reakcję adaptacyjną – czyli odpowiednie, skuteczne reagowanie do wymogów otoczenia. Reakcja adaptacyjna pojawiać się może w formie odruchowej reakcji, w formie wykonania odpowiedniego ruchu, czy też w formie myśli lub zrozumienia. Reakcje adaptacyjne są wielopoziomowe – od bardzo prostych po złożone. A zatem prawidłowy przebieg procesów integracji sensorycznej umożliwia nam odpowiednie reagowanie, zarówno na poziomie fizycznego ruchu, jak i pracy umysłowej.

Teoria integracji sensorycznej bazuje na wczesnych etapach rozwoju neurofizjologicznego dziecka, gdy zaczynają się kształtować układy zmysłów. Prawidłowy rozwój organów zmysłów i percepcji sensorycznej to podstawa dobrego samopoczucia dziecka oraz zachowania i uczenia się bez zaburzeń i dysfunkcji.

W teorii i praktyce terapia SI opiera się na trzech podstawowych, rozwijających się najwcześniej układach zmysłów:
dotykowym, proprioceptywnym, przedsionkowym. Nie znaczy to jednak, że pomija pracę ze wzrokiem, słuchem, smakiem i węchem – te nieco lepiej nam znane zmysły również uwzględniane są w pracy terapeutycznej.

DOTYK - zmysł dotyku pozwala nam na odczuwanie różnego rodzaju wrażeń, np. czy obiekty w otoczeniu są ciepłe czy zimne, miękkie czy twarde, szorstkie czy gładkie. Układ dotykowy umożliwia rozpoznawanie przedmiotów za pomocądotyku (np. wyszukanie czegoś w torebce lub pudełku bez użycia wzroku), odczuwanie nacisku, bólu itp.

PRZEDSIONEK (układ przedsionkowy – zmysł równowagi) – odpowiada za relacje naszego ciała z siłą grawitacji ziemskiej.
Pozwala nam utrzymywać równowagę w ruchu i pozycji statycznej, bujać się na huśtawce, koordynować ruchy ruchy oczu, głowy i obu stron ciała. Jego prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne dla uczenia się.

PROPRIOCEPCJA – poczucie własnego ciała w pozycji statycznej lub w ruchu (kinestezja). Układ proprioceptywny wykorzystuje informacje dostarczane przez mięśnie i stawy, żeby informować mózg czy poruszamy się, czy stoimy oraz gdzie znajdujemy się w przestrzeni. Dzięki niemu wiemy bez użycia wzroku, że nasza ręka czy noga się poruszają, możemy stać bez przewracania się, odbijać piłkę, itp.

"Integracja sensoryczna to proces neurologiczny organizujący wrażenia płynące z ciała i środowiska w taki sposób, by mogły być użyte do celowego działania. Nasze zmysły przekazują nam informacje dotyczące fizycznego stanu naszego organizmu i otoczenia. Bodźce płyną do naszego mózgu niczym strumienie do jeziora. W każdej chwili docierają do nas niezliczone kawałeczki informacji. Mózg lokalizuje, segreguje i porządkuje otrzymywane bodźce, podobnie jak policjant na skrzyżowaniu kieruje samochodami. Kiedy bodźce przepływają w dobrze zorganizowany i zintegrowany sposób, mózg może je wykorzystać do tworzenia wyobrażeń, opracowywania zachowań i przyswajania wiedzy. Kiedy przepływ bodźców odbywa się w niezorganizowany sposób, życie może przypominać korek uliczny w godzinach szczytu.”

dr Jean Ayres (autorka metody terapii SI)

Innymi słowy, integracja sensoryczna jest zdolnością do odczuwania, rozumienia i organizowania informacji dostarczanych przez zmysły z otoczenia i własnego organizmu.

Jeżeli integracja sensoryczna zachodzi prawidłowo, pozwala na sprawne funkcjonowanie ciała i umysłu. Prawidłowa integracja sensoryczna pozwala dziecku wszystko poskładać, zrozumieć kim jest ono samo i jak funkcjonuje otaczający świat.

Czym są ZABURZENIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ?

Sprawdź, czy Twoje dziecko może mieć zaburzenia SI

Przetwarzanie sensoryczne to sposób, w jaki układ nerwowy odbiera informacje z naszych zmysłów i zamienia je na odpowiednie reakcje organizmu. Prawidłowe działanie narządów zmysłów oraz prawidłowy rozwój percepcji i integracji sensorycznej są niezwykle ważne dla dobrego samopoczucia dziecka, jego zachowania i uczenia się.

Integracja sensomotoryczna wpływa na to, w jakim stopniu dziecko potrafi posługiwać się swoim ciałem w różnych pozycjach oraz w różnorodnych zadaniach ruchowych, które wymagają prawidłowej koordynacji na wielu poziomach, dobrej równowagi, umiejętności przekraczania linii środkowej ciała, pracy w trzech podstawowych wymiarach ciała i mózgu, orientacji w przestrzeni, rytmiczności, umiejętności odtwarzania sekwencji. Istotne jest także planowanie motoryczne w obrębie dużej i małej motoryki oraz to, jak płynnie dziecko przeszło poszczególne etapy wczesnego rozwoju ruchowego.

O zaburzeniach integracji sensorycznej (lub inaczej – zaburzeniach przetwarzania sensorycznego) mówimy, gdy sygnały pochodzące ze zmysłów nie są przetwarzane na właściwe reakcje organizmu. Skutkiem tego cała aktywność dziecka zostaje zakłócona, często nawet zwykłe codzienne czynności stanowią dla niego wyzwanie. Niefunkcjonalne reakcje organizmu w odpowiedzi na informacje pochodzące z układów zmysłów mogą przejawiać się: w sferze zachowania, emocji, w postaci trudności motorycznych, problemów z uwagą, samoregulacją, organizacją. Zazwyczaj w konsekwencji u dziecka pojawia się obniżona samoocena i trudności w życiu społecznym.

Zaburzenia przetwarzania sensorycznego dotyczą układów zmysłów: dotykowego, proprioceptywnego (odpowiadającego m.in. za odczuwanie pozycji ciała i kontrolowanie mięśni), przedsionkowego (odpowiadającego m.in. za ruch i poczucie równowagi), wzrokowego, słuchowego, a także zmysłów smaku i powonienia.

Dysfunkcje nie są związane z uszkodzeniem narządów zmysłów, np. z niedosłuchem czy krótkowzrocznością.

W zakresie dysfunkcji sensorycznych dzieci mogą reagować na bodźce w sposób nadmierny, niewystarczający lub wyraźnie poszukiwać określonej stymulacji sensorycznej. Mogą mieć problemy z dyskryminacją (różnicowaniem) sensoryczną czyli rozróżnianiem rodzaju, natężenia i miejsca zadziałania bodźca. Nieprawidłowa integracja sensoryczna może manifestować się także zaburzeniami motorycznymi, takimi jak zaburzenia posturalne czy dyspraksja (problem

z zaplanowaniem swoich działań, począwszy od wymyślenia jak wykonać daną czynność aż po realizację zadania)

Jakie mogą być OBJAWY ZABURZEŃ INTEGRACJI SENSORYCZNEJ?

Objawy dysfunkcji integracji sensorycznej najczęściej manifestują się: 

  • wzmożoną lub obniżoną wrażliwością na bodźce

  • niewłaściwym poziomem uwagi

  • obniżonym poziomem koordynacji ruchowej

  • opóźnionym rozwojem mowy

  • nieprawidłowym poziomem aktywności ruchowej

  • trudnościami w zachowaniu

Dysfunkcje te mogą być rozpoznawane u dzieci w normie intelektualnej z trudnościami w uczeniu się, z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową, autyzmem, nadpobudliwością psychoruchową, mózgowym porażeniem.

Ich nasilenie jest różne, od lekkiego do znacznego.

Zaburzenia integracji sensorycznej wpływają na uczenie się, zachowanie i rozwój społeczno-emocjonalny dziecka.

Co to jest TERAPIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ?

Integracja Sensoryczna (SI) jest terapeutyczną i profilaktyczną metodą pracy z dziećmi.

Jej autorką była dr Jean Ayres, amerykańska psycholog i terapeutka zajęciowa.
W Polsce metoda pojawiła się w latach 90-tych XX wieku, od tego czasu jest rozwijana przez wielu specjalistów.

Na czym polega TERAPIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ/PRZETWARZANIA SENSORYCZNEGO?

Terapia SI to indywidualne zajęcia prowadzone przez specjalistę – wykwalifikowanego terapeutę integracji sensorycznej, w odpowiednio wyposażonej sali.

Podczas terapii SI dziecko pod okiem terapeuty, a często przy jego wsparciu, wykonuje różnorodne ćwiczenia, angażujące całe ciało oraz układy zmysłów (równowagi, propriocepcji-czucia własnego ciała, dotyku, wzroku, słuchu, węchu, smaku). Terapia SI ma charakter dynamiczny, zmienny. Terapeuta planuje terapię, indywidualnie dobiera ćwiczenia i sprzęt adekwatnie do stanu i możliwości dziecka, jego potrzeb sensorycznych, rodzaju zaburzeń, etapu terapii.
W czasie zajęć SI wykorzystywane są sprzęty i pomoce, umożliwiające doświadczanie różnych wrażeń sensorycznych oraz usprawnianie funkcjonowania dziecka w różnych sferach.

Terapia SI wspiera rozwój samodzielności dziecka, zwiększa poczucie sprawczości, podnosi jego samoocenę i wzmacnia poczucie własnej wartości.

Dla kogo przeznaczona jest TERAPIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ?

TERAPIA SI POMAGA DZIECIOM, U KTÓRYCH WYSTĘPUJĄ:

  • nadwrażliwość lub zbyt mała wrażliwość na bodźce - wzrokowe, słuchowe, dotykowe

  • nadwrażliwość na ruch (negatywna reakcja na ruch, choroba lokomocyjna)

  • zaburzenia mowy (niewyraźna mowa, opóźnienia rozwoju mowy)

  • trudności w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, kłopoty z zapamiętywaniem, czytaniem, pisaniem, ortografią, niechęć do uczenia się)

  • problemy ruchowe (słaba koordynacja ruchowa, opóźniony rozwój ruchowy, trudności z utrzymywaniem równowagi)

  • nadmierna ruchliwość; nadpobudliwość psychoruchowa

  • kłopoty z koncentracją uwagi

  • zaburzenia zachowania

  • problemy emocjonalne

  • problemy z odżywianiem, wybiórczość pokarmowa

  • niska samoocena

  • inne

zobacz też: zakres pomocy-rodzaje trudności

Jak wygląda organizacja TERAPII INTEGRACJI SENSORYCZNEJ w Centrum SENS?

W Centrum SENS zajęcia trwają 50 minut.

Terapia integracji sensorycznej prowadzona jest w stałych, ustalonych indywidualnie terminach, zazwyczaj 1 lub 2 razy w tygodniu.

Terapia SI w Centrum SENS odbywa się:

  • od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 – 20:00

  • w soboty w godzinach 8:00 – 17:00

Terapię SI możemy prowadzić również w języku angielskim oraz ukraińskim.

Back to top