Terapia integracji i przekształcania odruchów okresu niemowlęcego i wczesnodziecięcego

Czym są ODRUCHY, którymi zajmujemy się w terapii?

Niektóre z odruchów (pierwotne/prymitywne) rozwijają się już podczas życia płodowego, występują tuż po urodzeniu i stopniowo integrują się z działaniem całego systemu nerwowego - zostają poddane kontroli wyższych ośrodków mózgowych. Inne - odruchy posturalne - pojawiają się już po urodzeniu i stanowią bardziej dojrzałe wzorce reakcji, zastępujące stopniowo odruchy pierwotne.

Odruchy posturalne wspierają u dziecka kontrolę równowagi, postawy i ruchu.

Działania odruchowe mają za zadanie stopniowe rozwijanie i budowanie sieci kolejnych połączeń neuronalnych,
tworzenie coraz dojrzalszego układu nerwowego, który pozwala na zgodną współpracę mózgu i ciała, tworząc porozumiewający się system reakcji, zachowań i ekspresji.
Zdarza się także, że odruchy zostaną prawidłowo zintegrowane w trakcie rozwoju, jednak w pewnym momencie życia pojawia się zdarzenie silnie stresujące lub traumatyczne, które sprawia, że odruchy ponownie "odżywają". Czasem mogą równocześnie pojawić się silne reakcje lękowe, nerwicowe, fobie, zachowania obsesyjno-kompulsywne, tiki nerwowe itp..

Trudności i problemy

Przykładowe trudności pojawiające się w zachowaniu i procesie uczenia się dziecka,
współistniejące z obecnością przetrwałych w różnym stopniu odruchów:

Trudności w uczeniu się:

• Trudności w nauce czytania, pisania, w wyrażaniu myśli na piśmie
• Trudności z koncentracją
• Brzydki charakter pisma
• Nieprawidłowa postawa ciała, tendencja do podpierania głowy w czasie siedzenia przy stole czy przy biurku
• Zaburzenia pamięci

Problemy emocjonalne i z zachowaniem:

• Duża labilność emocjonalna - częste i nagłe zmiany nastroju
• Trudność z podejmowaniem decyzji
• Trudność z przyjmowaniem krytyki
• Poczucie własnej małej wartości, obniżona samoocena
• Słabe umiejętności organizacyjne
• Niepewność, nieśmiałość
• Ciągłe uczucie niepokoju
• Lęki, fobie
• Nadruchliwość psychoruchowa
• Agresja
• Moczenie nocne

Problemy sensoryczno-motoryczne:

• Choroba lokomocyjna
• Nadwrażliwość sensoryczna (dotyk, wzrok, słuch, układ przedsionkowy)
• Zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej
• Obniżona odporność na choroby i alergie
• Homolateralne (jednostronne) ruchy zamiast skrzyżowanych w trakcie na przykład chodzenia, biegania
• Niechęć do ćwiczeń sportowych, zajęć W-F, itp.
• Zaburzenia wzrokowo-motoryczne: trudności w spostrzeganiu, trudności związane z poruszaniem się w przestrzeni (słabe poczucie ciała)
• Słabe poczucie czasu
• Tendencja do chodzenia na palcach.
• Obniżone lub podwyższone napięcie mięśni (sztywność ruchów)
• Słaba koordynacja ruchów oczu i ręki
• Trudności z dopasowaniem ostrości wzroku (dziecko ma problemy z przeniesieniem wzroku z zeszytu na tablicę)
• Powolność w zadaniach wymagających przepisywania
• Trudności z artykulacją i mową
• Mała sprawność manualna
• Wysuwanie języka podczas wykonywania czynności manualnych np. pisania lub rysowania

DIAGNOZA I TERAPIA

Pierwszy krok to określenie obecności i poziomu zintegrowania poszczególnych odruchów przy pomocy prób testowych, obserwacji i wywiadu.

Następnie, terapeuta ustala odpowiedni dla dziecka zestaw ćwiczeń ruchowych, które wykonywane są podczas regularnych spotkań z terapeutą w ośrodku oraz z rodzicami w domu.

Bardzo ważna jest systematyczność w wykonywaniu ćwiczeń - stanowi podstawę efektywności programu terapeutycznego.

Czasem skutki pracy terapeutycznej zauważalne są dość szybko, czasem później, zależy to od stopnia nasilenia problemu.